Trung Quốc nuôi tham vọng đưa Thâm Quyến vượt mặt Hong Kong

Tòa nhà chính của Huawei tại khu sinh sản gần thị thành Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Ảnh: AFP .

Khi Ủy ban Trung ương cách tân Toàn diện và Sâu rộng, cơ quan hàng đầu chịu nghĩa vụ giám sát canh tân hành chính và kinh tế ở Trung Quốc, tuần trước duyệt quyết định trao cho Thâm Quyến vị thế đặc biệt để tiến hành các biện pháp canh tân táo bạo hơn như là hình mẫu cho các tỉnh thành khác noi theo, động thái này không vấn được nhiều sự để ý từ quốc tế.

Hãng thông tấn nhà nước Trung Quốc Xinhua cũng chỉ đăng một bản tin vắn tắt nhấn mạnh vị thế đặc biệt được trao cho Thâm Quyến nhằm thúc đẩy hơn nữa "chiến lược phát triển tụ hợp vào đổi mới" và biến Thâm Quyến thành "khu vực thí nghiệm xã hội chủ nghĩa mang đặc sắc Trung Quốc".

Dù thông tin về kế hoạch trên còn ít ỏi, giới phân tách cho rằng đây là dấu hiệu cho thấy sự dịch chuyển trong chiến lược phát triển kinh tế mai sau của Bắc Kinh, tụ họp đầu tư vào những thành thị trọng điểm để làm động lực xúc tiến sự tăng trưởng của cả khu vực. Đây được coi là mô hình đầy tham vọng nhằm thay thế cho mô hình Hong Kong, vốn là trọng điểm tài chính hàng đầu khu vực.

Zhang Yansheng, nhà nghiên cứu tại trọng điểm đàm đạo Kinh tế Quốc tế Trung Quốc, nhận định Bắc Kinh muốn thể nghiệm sự pha trộn giữa đổi mới và xã hội chủ nghĩa. "40 năm qua, quá trình mở cửa và cải cách của Trung Quốc hướng đến sự tương xứng giữa tầng lớp chủ nghĩa và kinh tế thị trường. Giờ đây, khu vực thí điểm Thâm Quyến hướng tới sự tương hợp giữa xã hội chủ nghĩa với công nghệ và phát triển đổi mới", Zhang nói.

Theo ông, 40 năm qua, Thâm Quyến đã rất thành công trong cầm phát triển kinh tế nên chính quyền Trung Quốc kỳ vọng 40 năm tới, Thâm Quyến sẽ trở nên tỉnh thành tiền phong trong đương đại hóa để làm hình mẫu cho cả nước.

Li Xiaobing, phó giáo sư luật tại Đại học Nankai ở Thiên Tân, cho rằng Trung Quốc cần có những phương thức mới để xúc tiến nền kinh tế, đặc biệt là trong cuộc cạnh tranh với Mỹ. Thâm Quyến 40 năm qua đã chứng minh được khả năng chuyển mình mạnh mẽ, vậy nên chính quyền Trung Quốc muốn tỉnh thành này có những ý tưởng chính sách mới mà về sau có thể được nhân rộng ở các địa phương khác.

"Thâm Quyến phải có những sáng tạo và thí điểm của riêng mình. Chính quyền trung ương sẵn sàng cho họ không gian để thể nghiệm những chính sách mới và muốn họ đảm đương vai trò thị thành gương mẫu. Một khi bạn trở nên người tiền phong, chính quyền trung ương kiên cố sẽ tương trợ và ủng hộ", ông nói.

Peng Peng, nhà nghiên cứu tại Viện Khoa học xã hội Quảng Châu, cho rằng với vị thế đặc biệt, Thâm Quyến sẽ nhận được sự khích lệ từ Bắc Kinh trong chũm đưa cách tân công nghiệp lên tầm cao mới. "Thâm Quyến nên trở thành một thành phố canh tân mang ảnh hưởng toàn cầu", Peng cho hay.

Thâm Quyến là bài rà trước hết cho công cuộc canh tân thị trường mà cố lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đưa ra từ 40 năm trước.

Trong bối cảnh Trung Quốc đang nổ ra chiến tranh thương nghiệp với Mỹ, Bắc Kinh đặt cược vào ngành công nghệ cao để xúc tiến phát triển và giảm phụ thuộc vào việc nhập cảng các công nghệ chính. Trước lời đe dọa từ Mỹ ngừng bán vi mạch cho các công ty Trung Quốc như ZTE và các biện pháp trị áp đặt lên tập đoàn viễn thông Huawei, chủ toạ Tập Cận Bình đã liên tục kêu gọi ngành công nghiệp đổi mới và tự chủ hơn.

Hồi tháng hai, Bắc Kinh ban bố chi tiết về kế hoạch tham vọng Greater Area Bay, biến Hong Kong và 10 thị thành thuộc tỉnh Quảng Đông thành một khu kinh tế tập hợp, với Hong Kong, Macau, Thâm Quyến và Quảng Châu được xác định là 4 "rường cột" phát triển.

Kế hoạch chi tiết liệt kê những lợi thế của bít tất 4 cột trụ, đồng thời trấn an Hong Kong rằng đặc khu này sẽ nối đóng vai trò là trọng tâm tài chính hàng đầu.

Li đánh giá Hong Kong hiện vẫn được tự do phát triển nhưng chính quyền trung ương Trung Quốc sẽ không đợi chờ nếu tình trạng hỗn loạn tại đặc khu vẫn tiếp diễn.

"Hong Kong có lợi thế của họ. Với kế hoạch cho Greater Bay Area, chúng tôi muốn nhìn thấy những lợi thế của Hong Kong được tăng cường và phát triển đầy đủ. Tuy nhiên, nếu Hong Kong vẫn mắc kẹt trong hỗn loạn và trật tự từng lớp không được lập lại, đích đó sẽ không thể đạt được", Li nói, đề cập tới các cuộc biểu tình tại Hong Kong phản đối luật dẫn độ sang Trung Quốc kéo dài suốt nhiều tuần qua.

"Cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới rất thảm khốc và sự cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc chưa dừng lại. Chúng ta cần những biện pháp mới để phát triển... Thâm Quyến đã hoạt động 40 năm qua và bạn chẳng thể yêu cầu nó dừng lại. Nó phải đi xa hơn và thay đổi ngay từ giờ", Li nói.

Năm 2018, kinh tế Thâm Quyến lần trước hết vượt mặt Hong Kong. Trong khi tăng trưởng kinh tế của Hong Kong chỉ đi lên 3%, đạt mức 363 tỷ USD, GDP của Thâm Quyến năm ngoái tăng 7,6%, đạt mức 366 tỷ USD.

Bình luận viên Peter Kammerer của SCMP dự đoán rằng Thâm Quyến sẽ trở thành Dịch tiếng Đan Mạch tại Vinh, Nghệ An "hình mẫu" cho Hong Kong vào năm 2037, khi tỉnh thành đại lục này phát triển mạnh mẽ, trong khi đặc khu hành chính càng ngày càng đi vào phạm vi hơn trong các chính sách của Bắc Kinh.

Zhong Wei, giáo sư kinh tế tại Đại học Sư phạm Bắc Kinh, tuần trước phát biểu tại một diễn đàn rằng Greater Bay Area sẽ trở nên khu vực kinh tế triển vọng nhất Trung Quốc và các đô thị đại lục sẽ dẫn đầu xu thế. "Đừng nghĩ quá nhiều về Hong Kong hay Macau, Quảng Đông sẽ dẫn dắt ngày mai", Zhong tuyên bố, đồng thời khẳng định Thâm Quyến và Quảng Châu sẽ bỏ xa Hong Kong.

Vũ Hoàng (Theo SCMP )